მკითხველს ვთავაზობთ კვიპროსელი მღვდელმთავრის - ათანასე ლიმასოლელის რეტროსპექტივას - თავდაპირველად მის იმ ინტერვიუს, რომელიც ჩაიწერა კორონავირუსის აფეთქების ჟამს და მის მომდევნოდ - სამი კვირის წინანდელ წერილს, რომელიც დაიწერა კვიპროსში ეკლესიების დაკეტვამდე.

მკითხველს შეუძლია თვალი მიადევნოს სასულიერო პირის შემოქმედებით მსჯელობას, რაც ნათლად მეტყველებს, რომ მართლმადიდებელი ეკლესია შორს არის გაყინული და რუტინული აზროვნებისგან და  უფლის სწავლებისა და ვითარების შესატყვისობით დინამიურად მიჰყვება ცხოვრების მდინარებას!

 

მიტროპოლიტი ათანასე ლიმასოლელი - კვიპროსელი ეპისკოპოსი

„გახსოვდეთ, ძმანო - ყველანი ტაძარში ხართ!“

(ქრისტიანებს კარანტინისა და დაკეტილი ტაძრების შესახებ)

 

 

როდესაც კვიპროსში პანდემიის გამო  ტაძრები დაიკეტა მრევლისათვის, მიტროპოლიტმა ათანასე ლიმასოლელმა ყოველდღიურად, დილით და საღამოს, თავის სულიერ შვილებთან დაიწყო კონტაქტი რადიოს ეთერის მეშვეობით - ამშვიდებდა და ამხნევებდა მათ; ამას გარდა,  აკურთხა „განუწყვეტელ ლოცვათა ჯაჭვი“, რომელშიც მონაწილეობას იღებს ყველა მსურველი. პროგრამის დასაწყისში, რომლის სახელწოდებაცაა: „ქრისტესა ღმერთსა ჩვენსა ვევედროთ“ მიტროპოლიტი კითხულობს და განმარტავს წმინდა წერილს ან იხსენებს დიდ მამებს, ვისაც თავად იცნობდა და მერე რეკავენ ადამიანები; ისინი  უზიარებენ თავიანთ ტკივილებს, რაღაცებს უყვებიან ან ეკითხებიან.  ეს ურთიერთობა გვაგონებს გერონდას საუბრებს სულიერ შვილებთან მონასტრის არქონდარიკში.

 

-გერონდა, რატომ გამოგვიგზავნა უფალმა ვირუსი და სიკვდილი?

-უფალმა სამყარო შექმნა დიდებული და მშვენიერი, ხოლო ქვეყნად არსებული: სიკვდილი, უბედურება, ტანჯვა, სიღარიბე, ავადმყოფობა, განსაცდელი, ბოროტება - მოვიდნენ მერე, ისინი ღმერთს არ შეუქმნია, ეს ავირჩიეთ ჩვენ, ადამიანებმა - ღმერთთან განდგომილებით. ყოველივე ეს ადამიანის დაცემის შედეგია, მის მიერ საკუთარი თავისუფლების ბოროტად გამოყენების შედეგი!

ადამიანმა გაწყვიტა კავშირი ღმერთთან, ღმერთი კი მამაა ჩვენი. ღმერთი არს სიყვარული. ჩვენ, სამწუხაროდ, ვტოვებთ ღმერთს და ქვეყნად შემოგვაქვს ბოროტება და, რამდენადაც ჩვენი ცოდვიანი საქმეებით ვშორდებით მადლს უფლისას, მით უფრო ვუახლოვდებით ადამიანის მტერს - ეშმაკს. ეს ხდება ისევე, როგორც სინათლეს რომ ვშორდებით და ვხვდებით სიბნელეში. მზე კი არის, მაგრამ თუ ჩვენ ვემალებით მას, ბნელშიც ვიმყოფებით და გვცივა კიდეც. გამოვალთ მზეზე და - გავთბებით!

-გერონდა, არ გვშორდება წუხილი, რომ  საბერძნეთის ტაძრები დაიკეტა ჯვრის თაყვანისცემის კვირაში; ცარიელ ტაძრებში იკითხებოდა სახარება იმის თაობაზე,  რომ ვინც ცდილობს საკუთარი სიცოცხლის გადარჩენას, დაკარგავს მას, ხოლო ვისაც სურს მისი დაკარგვა ქრისტესათვის - მოიპოვებს. გამოდის, რომ ჩვენი სიტყვა და საქმე შორდება ერთმანეთს. რაგვარად შევხვდებით მეორედ მოსვლისას წმინდა კვირიკეს, წმინდა მარინეს, წმინდა დიმიტრის - მათ, ვინც იყვნენ დაჩეხილნი ნაწილ-ნაწილ, დამწვარ-დანახშირებულნი, სისხლდათხეულნი? რას ვეტყვით ღმერთს - ვირუსმა შეგვაშინაო?

-უნდა გვესმოდეს, რომ ეკლესიაში ყველას არა აქვს ასეთი ღრმა რწმენა. არიან უფრო სუსტი ძმები, ისინი სხვაგვარად ფიქრობენ, ხოლო ეკლესიის საზომი - ძლიერები კი არა, სუსტები არიან. ეკლესია იყენებს იკონომიას, დაშვებულობას. ეკლესიას აქვს ორი საშუალება, რითაც ეგებება სხვადასხვა სიტუაციებს: აკრიბია და იკონომია. მე ვეთანხმები თქვენს ნათქვამს - ოღონდ, ეს არის აკრიბია. და ის, ვისაც სურს იაროს აკრიბიის გზით, ღვთისაგან კურთხეულია, მაგრამ ეკლესია მფარველობს უძლურთაც, ვინც გრძნობს, რონ უნდა დაიცვას ზომები საკუთარი გადარჩენისა და ცხონებისათვის.

რა თქვა უფალმა ჩვენმა იესო ქრისტემ, როცა ეშმაკმა წააქეზა ტაძრის სახურავიდან გადასახტომად? აკი ეშმაკი თითქოს კეთილსახოვან წინადადებას სთავაზობდა -  უკეთუ ძე ხარ ღვთისა, არაფერი შეგემთხვევაო და მართლაც მას არაფერი შეემთხვეოდა, რადგან ძე იყო ღვთისა, მაგრამ მან უპასუხა: - არა განსცადო უფალი ღმერთი შენი (მათე: 4, 5-7).

თუ წაიკითხავთ პატერიკებს, იქ ნახავთ ბევრ ისტორიებს, როდესაც თვით დიდი წმინდანები იყენებენ იკონომიას სიმდაბლისათვის. ერთხელ მავანი აბბა შეეჩეხა მხეცს და გზიდან გადაუხვია. ეკითხებიან: „რაო, მხეცისა შეგეშინდა, გზიდან რომ გადაუხვიე? რად არ შეეჭმევინე, თუკი ეს დაშვებული იქნებოდა უფლისაგან?“ მან უპასუხა: „მე მხეცის როდი მეშინია. მე მეშინია საკუთარი ცუდმედიდობისა და ეგოიზმის და არ მსურს განვსცადო უფალი!“.

აკი წმინდა ათანასე დიდიც იმალებოდა: ის არ გამოჭიმულა მოედანზე, არ დაუწყია მსჯელობა იმის თაობაზე, რომ, თუკი უფალს სურს, დამიჭირონ - მეც აქა ვარო. ის დაიმალა. დამალეს წმინდა პახომის მონასტრის ბერებმა და არ გადასცეს იმ მეომრებს, რომლებიც მას ეძებდნენ. მამები მოიქცნენ ადამიანურად. ჩვენ ვაქებთ აკრიბიას, მაგრამ არ განვიკითხავთ უძლურებას. სჯობს, ასე დავიდგინოთ:   უკეთუ ჩვენი მამები, მართლმადიდებლური ტაძრების წინამძღვარნი და სინოდები იღებენ ასეთ გადაწყვეტილებას, ვიყოთ მორჩილებაში და ეს მორჩილება შეგვეწევა და გვაცხოვნებს ჩვენ.

გულისთქმის აყოლა სახიფათოა. შესაძლოა, უფალმა არც გვაკურთხოს საამისოდ. თუკი თავად გვსურს მივყვეთ აკრიბიას - კეთილი, ბატონო, მაგრამ ჩვენ ვერ მოვთხოვთ ამას სხვებს; მათთვის გამოვიყენებთ იკონომიას, რასაც დამმოძღვრავად იყენებს ეკლესია, იმ მიზნით, რათა მშვიდობა მიჰმადლოს ძლიერთაც და სუსტებსაც, მტკიცე სარწმუნოების მექონეთაც და მცირედ მორწმუნეთაც, მათაც, ვინც ადამიანის დონეზე აზროვნებს და მათაც, ვინც მხოლოდ მაღალ სულიერებაზე ფიქრობს.

-თქვენ მოგვიწოდებთ ყოველდღიური აღმსარებლობისკენ ქრისტეს წინაშე, ახლაკი ჩვენ უარს ვამბობთ ქრისტეზე!

- ნუ ვეძებთ ყოველგნით უარყოფის საშიშროებას! საგანგებო ზომებს დღეს მიმართავენ არა სარწმუნოების უარყოფისკენ. სახელმწიფო არ გვთხოვს ქრისტესგან განდგომას. და, რაღა თქმა უნდა, ჩვენ არ განვდგებით, კიდეც რომ სიკვდილით დაგვემუქრონ! ახლა საკითხი სხვაგვარად დგას: ეს გახლავთ სერიოზული ეპიდემიის გავრცელების თავიდან არიდება. ეპიდემია ეკლესიისთვის კი არ წარმოადგენს ხიფათს, არამედ - ეკლესიის მრევლისათვის, და ჩვენ ვუცხადებთ მორჩილებას სახელმწიფოს, რომელიც მოგვიწოდებს არა რჯულისგან განდგომისაკენ, არამედ დროებით თავის შეკავებისკენ ტაძრებში მისვლისაგან. თქვენ ხედავთ, რომ ყველა ჩვენმა მამებმა დაიკავეს ეს პოზიცია: წმინდა მთამაც, სინას მონასტერმაც, იერუსალიმმაც, მეტეორამაც და საბერძნეთის ეკლესიებმა - ყველანი გადავიდნენ თვითიზოლაციაზე, რათა შეაჩერონ ეპიდემია. ნუთუ ჩვენ აღვემატებით ჩვენს მოძღვრებს? კეთილი ზრახვის მიუღწევლობით  შეიძლება ვიყოთ გულდაწყვეტილნი, მაგრამ უპირველესად ყოვლის, მივენდოთ მოძღვართ - გამოვიჩინოთ სიმდაბლე მოცემულობის მიმართ და წარვემართოთ იქით, საითაც მიდიან ეკლესიური ადამიანები.

ეს ქრისტეს გზის საწინააღმდეგო მოძრაობა არ გახლავთ - ეს არის მოძრაობა ადამიანების კეთილდღეობისათვის და რეალური საფრთხის აცილებისათვის. არსებობს სნეულება - ძალიან სახიფათო და გადამდები. წმინდა სახარებაში იოანესაგან ვკითხულობთ: „ხოლო კვირის იმავე დღეს, საღამოხანს, როცა სახლის კარი, სადაც იყვნენ მოწაფეები, იუდეველთა შიშით დახშული იყო, მოვიდა იესო, შუაში დადგა და უთხრა მათ: მშვიდობა თქვენდა!“ (იოანე: 20, 19).

მოწაფეებიც და წმინდა მოციქულებიც, ქრისტეს აღდგომის დღეს ერთად შეიკრიბნენ იუდეველთა შიშით: ისინი არ გამოსულან ქუჩაში - ებრაელებისა ეშინოდათ. მათ არ უთქვამთ: დაე ღმერთმა გვიშველოს! არამედ შიშითა და თავმდაბლობით რჩებოდნენ შინ, არ გამოდიოდნენ, ერთად იყვნენ შეკრებილნი.და ქრისტეც მოვიდა, მოინახულა ისინი, აკურთხა და უთხრა“ „მშვიდობა თქვენდა!“ ასე წარუდგა თავად!

-ედესის მიტროპოლიტმა იოილმა ბრძანა, რონ შეუძლებელია დასნებოვნება ხატებზე მთხვევისაგან, მღვდლის კურთხევისაგან და სხვ.  თუ ეს ასეა,  მაშ რად დაიკეტა ტაძრები?

-ჩვენ შეგვიძლია დავავადდეთ არა სიწმინდისაგან, არამედ ჩვენი ურთიერთობებისას: ეკლესიაში შესვლისა და გამოსვლის დროს, სამუშაოების დროს, რომელსაც ვასრულებთ ტაძარში... ჩვენ, ეკლესიის ადამიანებს - მღვდლებსა და ეპისკოპოსებსაც ასევე შეიძლება შეგვეყაროს ვირუსული ავადმყოფობა -  სერბეთში ეპისკოპოსი დაიღუპა  კორონავირუსით... ჩვენ ვირუსი წმინდა ზიარებისა და წმინდა საიდუმლოსაგან კი არ შეგვეყრება - ჩვენ ვცხოვრობთ ერში - გვაქვს შეხვედრები, ურთიერთობა მრავალ დონეზე ყოველდღიურ ცხოვრებაში და ისევე არა ვართ განსაცდელისგან დაზღვეულნი, როგორც სხვები. ამიტომაც გამოაცხადა ეკლესიამ „დრომდე“ იკონომია. და ჩვენ დავინახავთ, რა მალე გაივლის ეს მოკლე დრო, რომლის თაობაზეც გვთხოვა ჩვენმა სახელმწიფომ, რათა ადამიანურად დავეხმაროთ ამჟამინდელ სიტუაციას - გამოვიჩინოთ მორჩილება ეკლესიისადმი. ეს არის საიმედო გზა ხსნისა!

მთავარი ის კი არ არის, რაც მოხდა, არამედ ის  - როგორ გავუძლოთ ახლა!

-მოწაფეებმა ჰკითხეს ქრისტეს უსინათლოს შესახებ:  ვინ სცოდა, „რამეთუ ბრმაი იშვა?“ და ქრისტემ უპასუხა:  „არცა ამან ცოდა, არცა მშობელთა ამისთა, არამედ რაჲთა გამოცხადნეს საქმე ღმრთისაჲ მაგას ზედა“ (იოანე: 9. 3). კორონავირუსი - სასჯელია ჩვენი ცოდვებისათვის,  თუ კიდევ სხვა რაიმესთვის არის მოვლენილი?

-ეკლესიის მამები გვასწავლიან, არ დავტვირთოთ გონება იმაზე ფიქრით,  რად მოხდა ესა თუ ის მოვლენა. წმინდა მარკოზ მეუდაბნოე - სულიერ კანონთა დიდი მასწავლებელი, კარგად ამბობს - როდესაც შენს ცხოვრებაში მოდის ცთუნება, ვაება, რაიმე სირთულეები და სატანჯველი, ნუ ეცდები, ჩასწვდე, რად დაგემართა ეს - დაფიქრდი, როგორ გადაიტანო სასოს წარკვეთისა და გულგატეხილობისა და  ურვების გარეშე, ისე, რომ არ გაგასავათოს და არ დაგაკარგვინოს შენი  სულიერი არსი. უფრო მარტივად ამბობს წმინდა პაისი: საცთურიდან გამოიტანე სულიერი სარგებელი! მამები იმ საკითხს კი არ იხილავენ  - რატომ მოხდა ესა თუ ის მოვლენა, არამედ იმას, თუ როგორ გადავიტანოთ ის!

რა აზრი აქვს იმაში ქექვას, რატომ მოხდა? მამები პასუხობენ: ჩვენი ცოდვებისა გამო! არათუ სამყაროს ცოდვების გამო,  ჩვენი საკუთარი ცოდვების გამო! მე არ შემიძლია თქმა, რომ მთელი სამყაროს ცოდვებმა მოიტანა ეს რთული სიტუაცია. ჩვენმა ცოდვებმა მოიტანა. ჩვენი ძმები არ არიან ცოდვილნი, ცოდვილნი ვართ ჩვენ. მაგრამ, როდესაც მთელ სამყაროში ხდება დიდი საცთური, არ არის იმის დრო, განვიცდიდეთ სინდისის ქენჯნას და დანაშაულის გრძნობას -  იმის დროა, საცთურებს შევხვდეთ სულიერებით და იქიდან გამოვადნოთ სულიერი სარგებელი.

ახლა ადამიანებისთვის მთავარია ნუგეშისცემა, ახლა არ არის დრო მათთვის საყვედურის მიცემის. მძიმე დროებაში კი არ ამუნათებენ, არამედ ნუგეშს სცემენ, ამხნევებენ, ანათლებენ, სწორ გზას უთითებენ... როდესაც საცთურები დასრულდება, იქნებ ვინმემ კიდეც გაარჩიოს მიზეზები,  დაუდევრობები, გადამეტებები, ნაკლოვანებები, რათა მიიღოს სარგებლობა შეცდომებისაგან. ახლა კი დროა ნუგეშისცემის, ურთიერთ მხარდაჭერის, მხურვალე და გულწრფელი ლოცვისა მთელი მსოფლიოსათვის. ჩვენთვის, ეკლესიის ადამიანებისათვის განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია, უფლის სიტყვის ახსნა მათთვის, ვისაც ესაჭიროება  ნუგეშისცემა უფლისაგან!

როგორ და რანაირად წარმოიშვა კორონავირუსი, მე ვერ გეტყვით - ამის თქმა შეუძლიათ წმინდა ადამიანებს, რომელთაც მსგავსი უწყება აქვთ უფლისაგან.

მე მოგიყვებით, რა მოხდა კატუნაკზე, წმინდა ეფრემთან დაკავშირებით. 1977 წელს თესალონიკში იყო დიდი მიწისძვრა და იმ ღამეს სწორედ იქ გახლდით. საშინელი მიწისძვრის შედეგად ბევრი შენობა დაინგრა, 70-80 კაცი დაიღუპა, ქალაქს დიდი ზიანი მიადგა. ბერი ეფრემი გვიყვება ჩვენ, როგორ დაინახა ლოცვის დროს თესალონიკის სახლები და გაუკვირდა - ეს რას ვხედავ? თესალონიკს? იმის ნაცვლად, რომ ლოცვის დროს უფალს ვხედავდე, ჩემ წინ თესალონიკს რად ვხედავ? და, როდესაც მოხდა დიდი მიწისძვრა, საშინელი ნგრევით, ის მიხვდა, რომ უფალი მას მოუწოდებდა ამ ქალაქისათვის ლოცვისაკენ!

ასე რომ, ეს  - წმინდანთა საზომია: იცოდნენ, რატომ და როგორ მოვიდა ვირუსი. ჩემი - არა. რაც მე ვიცი, არის ის - როგორ დავხვდეთ მას: ლოცვით, სამყაროს მბრძანებლის - კეთილ მეუფე ქრისტეს მოიმედეობით (არა ეშმაკი და სიბნელის ძალები, არამედ ქრისტე მართავს სამყაროს!), მთელ სამყაროში ქრისტეს სიყვარულის ნათელი და სასოება გამოვასხივოთ. და გვწამდეს, თუ ჩვენ განსაცდელს შევხვდებით სულიერებით, დიდ სარგებელს მივიღებთ; თუ ვლოცულობთ იმედით, სიმდაბლით, სინანულით და დიდი სითბოთი, შევძლებთ ვირუსის დაძლევას და განადგურებას, ჩვენით კი არა, უფლის მადლით!

-როდესაც ღვთისმსახურებებზე იგალობება „ჩვენთან არს ღმერთი“   - რას ნიშნავს ეს სიტყვები?

-ეს არის ეკლესიის ვედრება,  ეს არის ადამიანის ვედრება, რომელიც სთხოვს ღბერთს, იყოს მის გვერდით! იმიტომ, რომ, როდესაც ჩვენთან არს ღმერთი, ვერა ძალა ვერ მოგვერევა. როგორც წმინდა წერილშია ნათქვამი: „უკუეთუ ღმერთი ჩუენ კერძო არს, ვინ არს ძვირის მყოფელ ჩვენდა?“ (რომ: 8, 31). ამიტომაც, მთელი ეკლესია შეჰღაღადებს უფალს: „უფალო, შეგვიწყალე!“

ამ დროს ჩვენ განსაკუთრებულად ვსასოებთ უფლის ჩვენთან ყოფნას - უკეთ იმას,  რომ ჩვენ თავად ვიყოთ უფალთან. ღმერთი არ ტოვებს ადამიანს, ის - მამაა მისი, ღმერთს ტოვებს ადამიანი.  ჩვენ უნდა დავუბრუნდეთ ცხოვრებას მისი წმინდა ნების თანახმად და შევინარჩუნოთ ჩვენი სულების კავშირი მის წმინდა მადლთან.

-ამჟამად, როდესაც ტაძარი ხალხისაგან დაგვიცარიელდა, ვისთვის იმართება ლიტურგია?

-ლიტურგია - ყველას საქმეა. ის იმართება ადამიანებისგან, სასულიერო პირების მეშვეობით, აღევლინება მამა-ღმერთისაკენ და განანათლებს მთელ სამყაროს. როდესაც ჩვენ ვმსახურებთ, ვმსახურებთ მთელი სამყაროსათვის. ასე იქცეოდნენ დიდი მეუდაბნოენი, ასე ვმსახურებდით ჩვენ წმინდა მთაზე - ჩვენს გერონდასთან ერთად ვიყავით ორი ადამიანი კალივში პირველ წლებში: მღვდელი-გერონდა და ძმა, ხალხი არ იყო.

კარგად თქვა წმინდა სოფრონ ესეკსელმა: მაშინაც, როდესაც შენ მსახურებ ერთ ადამიანთან ერთად და მაშინაც, როდესაც მთელ მრევლთან ერთად - საღვთო ლიტურგია იმართება მთელი სამყაროსათვის, ყოველი ადამის ძისათვის - პირველიდან ბოლო ადამიანამდე, ცოცხლებისა და მკვდრებისთვის, ყოველი სულიერისათვის.  ამიტომაც, საღვთო ევქარისტია  უდიდესი მადლია. ცხადია, იდეალურია, როდესაც მთელი საძმო მონაწილეობს მასში, მაგრამ, კიდეც თუ არ არიან, ჩვენ, სულერთია, ვლოცულობთ ყველასათვის, მთელი მსოფლიოსთვის და იცით? შეიძლება სხეულით არ მყოფობდეთ იქ, მაგრამ იყოთ სულიერად!

წმინდა მთაზე ჰყვებოდნენ ასეთ ისტორიას. ერთი კეთილმსახური დიაკვანი მსახურებისას  უკმევდა ეკლესიაში ზოგიერთ ცარიელ სტასიდიებს, ხოლო სხვებს, სადაც ბერები იდგნენ, სტოვებდა. შეეკითხნენ: „რატომ არ უკმევ? იქ ხომ ძმები დგანან!“ მან უპასუხა: „მე ვერ ვხედავ მათ!“ ეს ძმები კი იდგნენ ეკლესიაში, მაგრამ მათი გონება სადღაც დაჰქროდა - დაკავებული იყო გარეშე საქმეებზე და მოსაგვარებელ საკითხებზე ფიქრით, მაშინ, როდესაც ის სტასიდიები, რომლებიც ცარიელი ჩანდა, სულიწმინდით იყო აღვსილი - იმ ძმებისა იყო, რომლებიც მორჩილებას ასრულებდნენ ტაძარს გარეთ, მაგრამ მათი გული და გონება ამ დროს ტაძარში იყო. სულით ისინი მუნმყოფობდნენ მსახურებაზე.

ამიტომაც, ამჟამად შეიძლება ბევრი ადამიანი აკლდეს წმინდა ლიტურგიას სხეულით, მაგრამ მათი სული, გული და გონება იმყოფება წმინდა ლიტურგიაზე, სადაც ყოფნა ასე ენატრებათ! მათ ესაკლისებათ ლიტურგიაზე დასწრება, ისინი განიცდიან, რომ არა აქვთ ლიტურგიაზე დასწრების შესაძლებლობა.

-ამჟამად ჩვენ არ დავდივართ ტაძარში და სახლში ვლოცულობთ. უძველესი დროიდან ეკლესია განსაკუთრებულ შემთხვევებში ურიგებდა ზიარებას ტაძრის გარეთ მათ, ვისაც ეს ესაჭიროებოდა: ავადმყოფებს, პატიმრებს... რამდენად აუცილებელია ზიარება?

- ლიტურგიის დროს ზიარება - მთავარი მიზანია. ამჟამად ლიტურგიაზე ეზიარებიან ისინი, ვინც იქ იმყოფებიან: ჩვენი ღვთისმსახურები, დიაკვნები, მგალობლები - ისინი, ვინც დაშვებულნი არიან. მაგრამ, აი, თქვენ მაგალითი: წმინდა მარიამ ეგვიპტელმა 49 წელი იცხოვრა უდაბნოში უზიარებლად და ეზიარა თავისი სიცოცხლის უკანასკნელ დღეს, როგორც ამას გადმოგვცემს მისი ცხოვრების მატიანე.

საღვთო ზიარება აუცილებელია. მაგრამ, როდესაც ძმა აღსარებას ამბობს, მე შემიძლია მას ვუთხრა: „ სხვადასხვა მიზეზის გამო შენ ეზიარები ერთი თვის შემდეგ“. თუ ის აღასრულებს მორჩილებას სულიერი მოძღვრის მიმართ, ეს ედრება იმას, თითქოს ზიარებულიყოს. დღეს ჩვენი სიზარმაცის, დაუდევრობის ან უგულისყურობის  გამო კი არ მიგვიღია უზიარებლობის გადაწყვეტილება, არამედ მიიღო ის ეკლესიამ. ამიტომაც, თუ შევასრულებთ ეკლესიისადმი მორჩილებას სიმდაბლით, ღმერთი გვაკუთვნებს ჩვენ ღირსეულად ზიარებას, როდესაც მოატანს დრო და შევძლებთ ტაძარში მისვლას. ერთი მატრიცა არ არსებობს ყველასა და ყველაფრისათვის. ზიარება რომ შეგეძლოს, ამაზე კარგი რა იქნებოდა, მაგრამ, როცა არ შეგიძლია, ნუ დაეჭვდები იმაში, რომ უფალი მოქმედებს სხვადასხვა გზით ადამიანის ხსნისათვის. ნუ იღელვებთ! მიენდეთ ეკლესიას!

-თქვენ კი რასა გრძნობთ, როდესაც მრევლის გარეშე მსახურებთ?

-ჩვენ გვაწუხებს, რომ მარტონი ვართ მსახურების დროს. მაგრამ მე გეტყვით, რას განვიცდი - ვგრძნობ, რომ მარტო არა ვარ, რომ ყველა ჩვენი ძმა და და ჩვენს გვერდით იმყოფება.

აი, ისტორია პატერიკიდან: ერთ მონასტერში ცხოვრობდა ძმა, რომელიც სალოსობდა და მიამიტად აჩვენებდა თავს, სინამდვილეში კი დიდი სულიერების ადამიანი იყო. რადგანაც ბერებს ის გაუნათლებლად მიაჩნდათ, განამწესეს სამზარეულოში, რათა თვალი ედევნებინა ღუმელისათვის და მოემზადებინა საკვები მთელი საძმოსთვის, ვიდრე ისინი ეკლესიაში ლოცულობდნენ. ისიც ამზადებდა. მთლად გამურული ნახშირისაგან, ღუმელისა და კვამლისაგან მიირბენდა ეკლესიის კარებთან, რათა სულ ცოტათი მაინც მოესმინა მსახურებისთვის. შიგნით არ შედიოდა. იდგა გარეთ - რამდენიმე წუთს ასე და მერე გარბოდა ღუმელისაკენ, მერე ისევ ეკლესიისკენ გამოიქცეოდა - და ისევ ღუმელს უბრუნდებოდა. რაღაც მომენტში  ყურადღება მოუდუნდა და  სამზარეულოს ცეცხლი მოეკიდა შეშისაგან. ის უკან გამოიქცა, ჩააქრო ხანძარი, ჩამოიღო ქვაბი და ხელით მოურია საჭმელს. და, თუმცა ცეცხლი მოედო, არაფერი არ დამართნია. მაშინ, კეთილმოწესე იღუმენმა რიტორიკული კითხვა დაუსვა  საძმოს: „მამებო! სად არის ღმერთი - სამზარეულოში თუ ტაძარში?“ და ყველამ უპასუხა: „კეთილსათნო ადამიანთან, რომელიც მსახურობს უფლის სიყვარულით!“

ფიზიკურად ჩვენი ძმები არ არიან ტაძარში, მაგრამ მე ვგრძნობ, რომ სულიერად აქ არიან. ყველანი! იმიტომ, რომ მათი გული, მათი გონება და მათი ფიქრები ტაძარშია; ის, რომ ისინი განიცდიან  ტაძარში არყოფნას, მნიშვნელოვანია სულიერად, რადგან მიმდინარეობს სინანულისა და ლოცვის სულიერი მუშაობა. მათ ლოცვას და ამ ტკივილს, ამ სიყვარულს კეთილი ღმერთი მიიღებს და გარდაქმნის მადლად, რათა განდევნოს განსაცდელი, რომლითაც ავსებულია სამყარო.

ჩვენ განვიცდით, მაგრამ, გახსოვდეთ, ძმებო: ყველანი ტაძარში ხართ! თქვენი გული და თქვენი სიყვარული - ტაძარშია! თუ მშვიდობიან დროს ზოგჯერ ხდება, რომ ეკლესიაში ყოფნისას ჩვენი გონება მოგზაურობს, ჩვენ ვთვლემთ, ვჭორაობთ, გულგრილნი ვართ ხოლმე - ახლა ჩვენი გული და სული ეკლესიაშია და ამაშიც არის თავისი სარგებლობა!

-თუ გვყავს პატარა ბავშვები და სულ შინა ვართ, როგორ ვილოცოთ?

-სადაც არ უნდა ვიყოთ - შინ თუ გარეთ: უდაბნოში, საპყრობილეში, ჩვენს გულს შეუძლია იმუშაოს სულიერად და შეუსვენებლივ ლოცულობდეს ღმერთზე, განსაკუთრებით, თუ ხელში გყავთ აყვანილი ბავშვი და გრძნობთ, რომ მთელი ცხოვრებაა ბავშვების წინაშე და როგორ სჭირდებათ მათ  მშვიდი, მყარი, მადლიანი ქვეყანა. ჩვენი შვილების სიყვარულით, მათზე ლოცვის დროს ნუ დაგვავიწყდება ლოცვა დედამიწის ყველა ბავშვისთვისაც, რათა უფალმა აკურთხოს ისინი, გაიხარონ უსაფრთხო არსებობითა და უფლის სიყვარულით!

-როგორ ვილოცოთ ჩვენი მოძღვრებისათვის - არსებობს განსაკუთრებული ლოცვა?

-ლოცვას მოეთხოვება უბრალოება, სიყვარული და ყოველი ადამიანისადმი  თანალმობა. ჩვენი მღვდელმსახურები, რომლებიც ამ დღეებში მძიმე ჯვარს ატარებენ; ჩვენი მედიკოსები, რომელთაც დიდი განსაცდელი აწევთ, როდესაც ისინი სამსხვერპლოზე დებენ საკუთარ თავს - ყველანი საჭიროებენ უფლისგან განმტკიცებას ძალაში. ასე რომ, ჩვენი სიტყვებით შეგვიძლია ვილოცოთ მათთვის, ან ლოცვით: „უფალო, იესო ქრისტე, შეიწყალე მონანი შენნი...“ ან, როდესაც ვკითხულობთ ღვთისმშობლის და წმინდანების დაუჯდომელს, ფსალმუნებსა და სხვა ლოცვებს - ყველაფერი ეს სასარგებლოა.

ბერი პაისი საოცარი კრძალულებით იყო განმსჭვალული ფსალმუნების მიმართ. ფსალმუნებით გერონდა ლოცულობდა ყოველდღიურად, როგორც წესი, სადილის შემდეგ - განსაკუთრებით, ამის საჭიროების მქონეთათვის - მკვდრებისა და ცოცხლებისათვის, როდესაც მომსვლელებს გაისტუმრებდა ხოლმე და მარტო რჩებოდა. ის ფსალმუნებს კითხულობდა ადამიანებისთვის მოძღვრის - არსენი კაპადოკიელის მიბაძვით. გერონდას შენახული ჰქონდა წმინდანის რვეული, სადაც მონიშნული იყო, რომელი ფსალმუნი რომელ შემთხვევას განეკუთვნებოდა. ასე ლოცულობდა მამა პაისი - უდიდესი ტკივილითა და სიყვარულით, ყველანაირი ამსოფლიური სიტუაციისთვის.

ფსალმუნი იყო, არის და იქნება ჩვენი სულიერების ოქროს მარაგი. მას გამუდმებით მიმართავდნენ ეკლესიის მამები.

 -მთელი სამყაროსთვის კი როგორ ვილოცოთ?

-ზუსტად ასევე, მთელი სამყაროსთვის. ჩვენ ვხედავთ და ვგრძნობთ, რომ მსოფლიო მოუცავს განგაშს - ჰგიებს ხიფათში, ტანჯვასა და წუხილში; ყოველდღიურად კვდება ხალხი, ექიმები უვლიან ავადმყოფებს, სხვებიც სხვა პრობლემებს აწყდებიან - დღეს ყველას უჭირს... ვილოცოთ მხურვალედ მთელი სამყაროსათვის: „ უფალო იესო ქრისტე, შეიწყალე მთელი მსოფლიო და შეგვიწყალე ჩვენ, ცოდვილნი“! ყველა ჩვენს ლოცვას დიდი ძალა ექნება უფლის წინაშე, ვისი ლოცვითაც იკურთხება კაცობრიობა და ეს მძიმე  დროება, რომელიც მეხივით დაგვატყდა, გადაივლის.

-დიდ ხარ შენ უფალო!

-ამ ლოცვას: „დიდ ხარ შენ უფალო და საკვირველ არიან საქმენი შენნი!“ - წარმოთქვამდნენ ჩვენი ბებია-ბაბუები სტიქიური უბედურებისა და ამინდის ჭირვეულობისას - მეხსა და ელვაში. მახსოვს, როგორ იწერდა ხოლმე პირჯვარს ჩემი ბებია და ლოცულობდა: „დიდ ხარ შენ უფალო და საკვირველ არიან საქმენი შენნი!“ ჩვენი წინაპრები თვით ბუნების მოვლენებს იყენებდნენ იმისათვის, რომ განედიდებინათ უფლის სახელი! ამ სახელის მფარველობით მათ არაფრისა ეშინოდათ და ყველა მოვლენას მშვიდობიანად ხვდებოდნენ, რაც არ უნდა მომხდარიყო.

ამ სახელით სძლევდნენ მათზე მოწივნულ განსაცდელებს!

Πεμπτουσία

13 აპრილი 2020 წ.

 

 

 

 

                   როგორ დავძლიოთ პანდემია

     

    (ეკლესიას თავისი გზები აქვს განსაცდელთა დასაძლევად)

 

გამოვხატავთ რა მადლიერებას ყველა პასუხისმგებელი პირისადმი - მეცნიერების, ხელისუფალთა, პოლიტიკოსების მიმართ - ვინც მიგვითითებს, როგორ უნდა ვიმოქმედოთ ამ რთულ სიტუაციაში, ჩვენ უნდა გაგვაჩნდეს ჩვენი მიდგომა, რაკიღა ვართ ეკლესიური ადამიანები, რომელიც დაგვეხმარება განვსაჯოთ, შევაფასოთ და სასიკეთოდ გარდავქმნათ ის განსაცდელი, რაც გვხვდება ცხოვრების გზაზე. ამიტომ, მოდით განსაცდელს მოვეკიდოთ ყველა ზომის დაცვით - საზოგადოებრივით, სამეცნიეროთი და სხვათა, მაგრამ, უპირველეს ყოვლისა, ღმერთზე მინდობით, ღვთისმშობელზე  მინდობით, ჩვენი ეკლესიის წმინდანებზე მინდობით. ხოლო ეკლესია ყველა დროში მოგვიწოდებს ლოცვისაკენ!

 

„მხოლოდ ლოცვას შეუძლია მოვლენათა მიმდინარეობა შეცვალოს!“

 

კრიტიკული სიტუაციის გადალახვა შეიძლება. ის გადაილახება ლოცვით. საჭიროა ბევრი, ძალიან ბევრი ლოცვა! საჭირონი არიან ის ადამიანები, ვისაც შეუძლია თავისი ლოცვის ძალით მსოფლიო სიტუაციის უკუგანვითარება, რადგან მხოლოდ ლოცვას შეუძლია მოვლენათა მიმდინარეობის შეცვლა! სხვა ყველაფერი - ადამიანის ხელიდან გამოსულია. ესეც კარგია, ოღონდ მხოლოდ ლოცვას შეუძლია „გამოხატვითა ჟამთაითა“ (ლუკა 4:5) შეცვალოს ყოველივე და მაშინ დაიძლევა განსაცდელი, რასაც, თავის მხრივ,  გარკვეული დადებითი მხარეც აქვს, რადგან ბევრს რასმე გვასწავლის.

მოდით, ვიკითხოთ, რას გვასწავლის პანდემია? პანდემია მიგვითითებს ჩვენს სისუსტეებზე, გვისურათხატებს ამაოებას ამაოებათა, გვასწავლის ყოველივე კაცობრივს, რომ ყოველივე, რასაც გარშემო ვხედავთ, წარმავალია;  გვახსენებს -  ჩვენი მთავარი მისწრაფება იყოს ციური სასუფეველი. როგორც უფალი შეგვაგონებს წმინდა სახარებაში: „ხოლო ეძიეთ პირველად სასუფეველი ღვთისა და სიმართლე მისი და ეს ყოველივე შეგემატებათ თქვენ ქრისტე იესოსაგან“.

უფლის სასუფეველი - აი, რას უნდა ვესწრაფვოთ! ამიტომ მოგვიწოდებს ეკლესია ლოცვისაკენ - თავმდაბლობითა და გულშემუსვრილებით წარმოთქმული ლოცვისაკენ!

მაშ, მოდით მოვინანიოთ ჩვენი ცოდვები, მთელი სამყაროს ცოდვები! აღვუვლინოთ უფალს ლოცვა იმ ძალით, რომელიც ცოცხლობს განსპეტაკებულ და მონანულ გულში და მაშინ უფალიც მოიღებს მოწყალებას და შეგვიცვლის  ისტორიის გეზს.

თუკი ვლოცულობთ, ყველაფერი იცვლება. თუ არ ვლოცულობთ, მივდევთ ადამიანურ გზას, რომელიც კაცმა არ იცის, სად მიგვიყვანს.

 

            ეკლესიები ღიაა - ვისაც გსურთ, მობრძანდით!

 

ეკლესიები ღიაა. ღვთისმსახურება იქ არ შეწყვეტილა. ყველა მღვდელმსახური ვდგავართ იქ, სადაც უფალმა დაგვაყენა, როგორც ეკლესიის მოძღვრები. ჩვენ აღვავლენთ საღმრთო ევქარისტიას მთელი მსოფლიოსათვის.  მობრძანდით, ვისაც გსურთ! ვისაც ეძნელება, ძალები აქვს გამოცლილი თუ სხვა რამ აწუხებს, დაე საკუთარ მდგომარეობას შეუთანადოს თავისი გადაწყვეტილება. ჩვენ არ გვაქვს თუნდ ერთი ადამიანის განსჯის უფლება.

იკითხავს ვინმე: ჩვენ კი, ვინც ეკლესიაში დავდივართ, არ დავსნებოვნდებით? ჩვენც დავსნებოვნდებით და ჩვენც მოვკვდებით. ვინ გითხრათ, რომ უკვდავნი ვიქნებით ამ ქვეყანაზე? ნუთუ კორონავირუსი გჭირდებოდათ, გაგეგოთ - რომ თქვენც მოკვდებით, რომ თქვენც შეიძლება დაავადდეთ?

გახსოვთ, რას ამბობდა ორმოცი სებასტიელი მოწამე:  „რაიცა გვმართებს, აღვასრულოთ თავგამოდებით“! რაკი მაინც სიკვდილის შვილები ვართ, განა არ სჯობს  საკუთარი თავისა და ღმერთის წინაშე პატიოსნად დავიხოცოთ?

სიკვდილის ხსოვნა, რის თაობაზეც ამბობს ჩვენი თანამემამულე ნეოფიტე დაყუდებული: „შიში უფლისა თვით სიკვდილის ხსოვნამდე, არის ყველაზე დიდი მადლი, რადგან გვახსენებს იმას, რომ წავალთ ამა ქვეყნის ამაოებისგან და წარვდგებით უფლის წინაშე“!

 

              ყველანი აღდგომისაკენ მივემართებით

 

ნურავის გეშინის სიკვდილის - მის წინაშე  შიშისაგან გვიხსნა სიკვდილითა სიკვდილისა დამთრგუნველმან!

რას გვაძლევს ეკლესია? უშიშრობას, სიკვდილის შიშზე გამარჯვებას. ყველა ჩვენგანს, უკლებლივ გველის ბიოლოგიური სიკვდილი. ხოლო სულიერი - არა. ადამიანს, ვისაც უფლისა სწამს, ეს არ ემუქრება. „ვისაც სწამს ჩემი, აქვს საუკუნო სიცოცხლე“ -  ამბობს უფალი  - ანუ, ვისაც ღმერთი სწამს, არასოდეს იხილავს სიკვდილს. ბიოლოგიურს - კი, სულიერს - არა. მაგრამ, ჩვენ სწორედ ეს  სულიერი სიკვდილი გვაშინებს - ჩვენი მარადიული განშორება ქრისტესაგან. გვაშინებს და  გვსურს, რომ ეს არ შეგვემთხვეს, იმიტომ,  რომ ბიოლოგიური სიკვდილია გარკვეულ დრომდე, ხოლო სულიერი - განშორებაა სამუდამოდ!

როგორებიც არ უნდა ვიყოთ - წმინდანები თუ ცოდვილნი, ყველანი შევალთ ბიოლოგიური სიკვდილის კარიბჭეში; როგორებიც არ უნდა ვიყოთ, ყველანი მივემართებით აღდგომისაკენ - ქრისტეს აღდგომისაკენ, ვინც დათრგუნა სიკვდილი, რასაც გვიგალობებენ აღდგომა ღამეს. დაე, ნურავინ შეუშინდება სიკვდილს - თავისი სიკვდილით ამ შიშისაგან გვიხსნა უფალმა. მას შემდეგ აღარ არის სიკვდილი - არის მარადიული სიცოცხლე, ქრისტე, უფლის სასუფეველი საუკუნოდ!

აი, ასეთი რწმენით უნდა გავიაროთ განსაცდელი პანიკისა და შიშის გარეშე, ადამიანური ვნებების გარეშე - ვუხმოთ სიყვარულს უფლისა ჩვენისა იესო ქრიასტესას!

 

                   უფლის სიყვარული ძლევს შიშს

 

ჩვენ ვიცით, რომ ჩვენს მიწიერ ცხოვრებას გაუვა ყავლი, მაგრამ, ჩვენ ისიც ვიცით, რომ სიკვდილი - ეს არის გადასვლა ცხოვრებისეული ამაოებიდან მარადიულში - უფლის მარადიულ სასუფეველში. დღევანდელი კრიზისი - ეს არის ჩვენი რწმენის, ცხოვრების, ზრახვათა, მამაღმერთთან  ჩვენი კავშირის  სამსჯავრო.

ეკლესია იმყოფება ცოცხალი ღმერთის წინაშე ლოცვასა და მსახურებაში, ყოველგვარი ადამიანური ანგარიშიანობისა და ანგარების არსებობის მიუხედავად, ის იძლევა იმის სასოებას, რომ უფალია ყველაფერზე მაღლა. არა იმისათვის, რომ ჩვენ დავთმოთ ადამიანური ძალისხმევა, არამედ რათა დავძლიოთ სიკვდილის შიში. მას ამარცხებს სიყვარული - სრული სიყვარული განდევნის შიშს: უფლის მოყვარულს არაფრისა არ ეშინია! მას ვერ დაამწუხრებს ვერავითარი განსაცდელი, რადგან უფლის სიყვარული ამარცხებს შიშს და იძლევა მარადიული სიცოცხლის შეგრძნებას.

 

                          ქრისტეს გარეშე უკუნი სიბნელეა

 

ეკლესია გვაძლევს წამალს მარადიული ცხოვრებისათვის. ბიოლოგიურ და ქიმიურ ხელთქმნილ წამლებთან ერთად, ეკლესია გვაძლევს ზეთის კურთხევის საიდუმლოს, რათა სულს და სხეულს შთაბეროს ძალა, შინაგანი სიმშვიდის შენარჩუნებით - რაც არ უნდა დაგვემართოს, განვვლოთ ცხოვრებაც და სიკვდილიც.

„მოიკლა სიკვდილი ქრისტეს სიკვდილით“ - ამბობდნენ ეკლესიის წმინდა მამები, ვსასოებდეთ ქრისტეს, ვუხმობდეთ ყოვლადწმინდას და წმინდა მამებს. ვიაროთ წინ რწმენითა და სულიერი სიმშვიდით. ასე ვცემთ ნუგეშს ჩვენს ძმებს. დაფიქრდით, რა უიმედობა, რა შიში, რა დაუცველობა, რა ძრწოლა ცოცხლობს იმ ადამიანთა გულებში, ვინც არ გასხივოსნებულა ქრისტეს ნათელით! ეს ხომ ტრაგედიაა სინამდვილეში - ცხოვრება ღმერთის გარეშე! ქრისტეს გარეშე შეუძლებელია ადამიანის ცხოვრება. ქრისტეს ნათელის გარეშე ბნელია აუტანელი!

ამიტომაც ჩვენ, ვისაც გვწამს ქრისტე და კრძალვით წარმოვთქვამთ მის წმინდა სახელს, უნდა მივუვლინოთ იმედი, სიხარული, მშვიდობა, თანხმობა, უშფოთველობა, სიმამაცე ჩვენს ძმათა გულებს და შველად მოვიხმოთ მუნმყოფობა და სიყვარული უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესა!

 

Πεμπτουσία

24 მარტი, 2020 წ.