Ketevan Shavliashvili 

უცხიმო დიეტის ტრენდთან დაკავშირებული საფრთხეები

უცხიმო დიეტის ტრენდთან დაკავშირებულ საფრთხეებზე მინდა ვისაუბრო!

მიუხედავად იმისა, რომ ცხიმებთან ფრთხილი დამოკიდებულებაა საჭირო, უცხიმო დიეტა და რაციონიდან ცხიმების სრულად გამორიცხვა არ არის ჯანმრთელობისთვის კარგი.

ცხიმებს შეუცვლელი მნიშვნელობა აქვთ უჯრედის სტრუქტურის, ნერვული საფარის, ტვინის შემადგენლობის, ჰორმონების წარმოებისა და ოპტიმალური მეტაბოლიზმისთვის!

ჩვენ ცხიმები გვჭირდება არსებობისთვის!

ყველა ჩვენი უჯრედი ცხიმისგან შედგება.

ჩვენი ნერვული სისტემა შედგება ცხიმისგან.

ჩვენი ტვინი ძირითადად ცხიმია.

ჩვენი ჰორმონები ცხიმისგან შედგება.

    ჯანსაღი ცხიმები აუცილებელია ცხიმში ხსნადი ვიტამინების (A, D, E, K) და გარკვეული ფიტოქიმიკატების შეწოვისთვის. უცხიმო დიეტა ამ საკვები ნივთიერებების დეფიციტს იწვევს და ზრდის გარკვეული დაავდებების განვითარების რისკს.

    ცხიმები გადამწყვეტ როლს თამაშობენ ჰორმონების გამომუშავებაში. დიეტაში ჯანსაღი ცხიმების ნაკლებობამ შეიძლება დაარღვიოს ჰორმონების ბალანსი, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემა.

    ტვინი ძირითადად ცხიმისგან შედგება და ოპტიმალური ფუნქციონირებისთვის საჭიროებს აუცილებელ ცხიმოვან მჟავებს. უცხიმო დიეტამ შეიძლება პოტენციურად დააზიანოს კოგნიტური ფუნქცია და ტვინის ზოგადი ჯანმრთელობა.

    აუცილებელი ცხიმოვანი მჟავები მნიშვნელოვანია კანის და თმის ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის. დიეტაში ამ ცხიმების ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს კანის სიმშრალე, მტვრევადი თმა და კანთან დაკავშირებული სხვა პრობლემები.

    გარკვეული ცხიმები, როგორიცაა ომეგა-3 ცხიმოვანი მჟავები, დაკავშირებულია გულის დაავადებების, ანთების და სხვა ქრონიკული დაავადებების რისკის შემცირებასთან. ამ ჯანსაღი ცხიმების რაციონიდან გამორიცხვამ შეიძლება გაზარდოს აღნიშნული დაავადებების განვითარების რისკი.

    უცხიმო დიეტის დაცვამ კვებითი აშლილობის დროს შეიძლება გააუარესოს ძირითადი პრობლემა და გაზარდოს ვიტამინების და მინერალების ნაკლებობის რისკი, რაც ჯანმრთელობას მნიშვნელოვნად დააზიანებს.

——

მიუხედავად იმის, რომ ჯანმრთელი ცხიმების მიღება აუცილებელია ჩვენი მენტალური და ფიზიკური ჯანმრთელობის გასამყარებლად, სასურველია ისინი ზომიერად მოვიხმაროთ.

ჯანსაღი ცხიმების გადაჭარბებულმა მოხმარებამ, მაღალი კალორიული შემცველობის გამო, შეიძლება გამოიწვიოს წონის მომატება, ისევე როგორც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები.

    ჯანსაღი ცხიმების მაგალითებია:

- ორგანული არარაფინირებული, ცივი დაწურვის ზეითუნის ზეთი

- საძოვრებზე გაზრდილი, ბალახით ნაკვები ძროხის და თხის კარაქი

- ორგანული ავოკადოს ზეთი

- ბალახით გაზრდილი ძროხის ერბო

- Ნუშის ზეთი

- ცხოველის ქონი

- არარაფინირებული სეზამის ზეთი

- ქოქოსის ზეთი

- სელის ზეთი

- კანაფის ზეთი

- ავოკადო, ზეთისხილი და სხვა მცენარეული ცხიმის წყაროები

- თხილეული და თესლები

- ცხიმიანი თევზი

ცხიმები, რომელიც უნდა ძალიან შეზღუდოთ ან თავიდან აიცილოთ:

- Სოიოს ზეთი

- ყურძნის თესლის ზეთი

- კანოლის ზეთი

- Სიმინდის ზეთი

- მარგარინი და კარაქის შემცვლელები

- Მზესუმზირის ზეთი (რაფინირებული, ქიმიური ფილტრაციით დამზადებული)

- Არაქისის ზეთი

- ყველაფერი, რასაც ეტიკეტზე აწერია "ჰიდროგენირებული".

ქეთევან შავლიაშვილი,  ექიმი, ფუნქციური მედიცინის სპეციალისტი.

წყარო: 

https://www.sciencedirect.com/…/artic…/pii/S2161831322011164

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6053258/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK235018/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5577766/